Anemia i niedobór żelaza mimo suplementacji? Winowajcą mogą być jelita

Chroniczne zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, wypadające włosy, łamliwe paznokcie. Wykonujesz kontrolne badania krwi i diagnoza wydaje się prosta – niedobór żelaza, a często już pełnoobjawowa anemia. Lekarz zaleca suplementację, sumiennie przyjmujesz tabletki, ale mija kilka miesięcy, a poprawa w wynikach jest znikoma, zaś samopoczucie wcale się nie polepsza. Co gorsza, same suplementy żelaza często wywołują nieprzyjemne skutki uboczne: bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia i ogólny dyskomfort trawienny. Brzmi znajomo? To niezwykle częsty i frustrujący scenariusz, który dla wielu pacjentów staje się błędnym kołem. W SIBO Instytucie w Bydgoszczy wiemy, że w przypadku opornego na leczenie niedoboru żelaza, problem bardzo rzadko leży w zbyt małej dawce suplementu. Prawdziwą przyczyną jest najczęściej fakt, że żelazo nie jest prawidłowo wchłaniane, a głównym winowajcą bardzo często są właśnie jelita.

Jak przebiega wchłanianie żelaza?

Aby zrozumieć, dlaczego nasze jelita mają tak ogromny wpływ na poziom żelaza, musimy prześledzić jego drogę przez nasz układ pokarmowy. Wchłanianie tego kluczowego pierwiastka to proces złożony i wymagający idealnej współpracy na kilku etapach.

Po pierwsze, kluczową rolę odgrywa żołądek. Panujące w nim silnie kwaśne środowisko (niskie pH) jest niezbędne do tzw. redukcji żelaza. Upraszczając, kwas solny pomaga przekształcić żelazo trójwartościowe (Fe3+), obecne głównie w produktach roślinnych, w znacznie lepiej przyswajalną formę dwuwartościową (Fe2+).

Następnie, tak przygotowane żelazo trafia do dwunastnicy i początkowego odcinka jelita cienkiego (jelita czczego). To właśnie tam, na powierzchni zdrowych, prawidłowo funkcjonujących kosmków jelitowych, odbywa się jego wchłanianie do krwiobiegu. Jak widać, cały kluczowy etap przyswajania żelaza ma miejsce w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Każde zaburzenie w tym rejonie będzie więc bezpośrednio sabotować jego poziom w naszym organizmie.

Problemy jelitowe a poziom żelaza i ferrytyny?

Jeśli mimo diety bogatej w żelazo i regularnej suplementacji wciąż zmagasz się z niedoborem, jest to potężny sygnał alarmowy, że należy przyjrzeć się kondycji Twoich jelit. Istnieje kilka mechanizmów, przez które jelita a wchłanianie żelaza są ze sobą nierozerwalnie związane.

1. SIBO/IMO – stan zapalny i konkurencja o składniki Przerost bakteryjny (SIBO) lub metanogenowy (IMO) w jelicie cienkim to jeden z głównych winowajców opornej na leczenie anemii.

• Stan zapalny i uszkodzenie kosmków: Nadmiar drobnoustrojów w jelicie cienkim prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej. Stan zapalny uszkadza i skraca kosmki jelitowe, czyli dokładnie te struktury, które są odpowiedzialne za wchłanianie żelaza. Zmniejsza się więc powierzchnia wchłaniania, a sam proces staje się nieefektywny.
• Rola hepcydyny – „regulatora” żelaza: W odpowiedzi na przewlekły stan zapalny, nasza wątroba zaczyna produkować więcej hormonu zwanego hepcydyną. Hepcydyna działa jak „strażnik”, który blokuje wchłanianie żelaza z jelit i „zamyka” je w komórkach magazynujących (m.in. w ferrytynie). To naturalny mechanizm obronny organizmu (ma na celu ograniczenie dostępu do żelaza patogenom), jednak w przewlekłym stanie zapalnym, jakim jest SIBO, prowadzi do tzw. anemii chorób przewlekłych. To jedna z głównych niska ferrytyna przyczyny (a czasem paradoksalnie wysokiej ferrytyny, ale niskiego poziomu żelaza we krwi).
• Konkurencja o żelazo: Same bakterie, które przerosły w jelicie cienkim, również potrzebują żelaza do życia. Mogą one „podkradać” i wykorzystywać żelazo dostarczane z pożywieniem i suplementami, zanim my zdążymy je wchłonąć. Tak właśnie wygląda bezpośredni związek SIBO a anemia.

2. Hipochlorhydria (niski poziom kwasu żołądkowego) Jak wspomniano, odpowiednia kwasowość żołądka jest kluczowa dla przygotowania żelaza do wchłaniania. Jeśli cierpisz na niedokwasotę (co, o ironio, często objawia się zgagą i refluksem), Twoja zdolność do przyswajania żelaza, zwłaszcza z roślin, jest drastycznie ograniczona.

3. Celiakia i nietolerancje pokarmowe W przebiegu nieleczonej celiakii dochodzi do zaniku kosmków jelitowych, co całkowicie uniemożliwia prawidłowe wchłanianie wielu składników, w tym żelaza. Oporna anemia jest jednym z klasycznych objawów tej choroby.

Dlaczego suplementacja żelaza może pogorszyć sytuację?

Pacjenci często zgłaszają, że po tabletkach z żelazem czują się jeszcze gorzej – pojawiają się bóle brzucha, zaparcia i wzdęcia. Wynika to z faktu, że standardowe, doustne preparaty siarczanu żelaza są słabo przyswajalne. Większość niewchłoniętego żelaza przechodzi do dalszych części jelit, gdzie staje się doskonałą pożywką dla patogennych bakterii i grzybów, mogąc nasilać już istniejącą dysbiozę i objawy SIBO. Pacjent wpada w błędne koło – próbuje leczyć anemię, a jednocześnie „dokarmia” problem, który leży u jej podstaw.

Anemia o podłożu jelitowym i jej leczenie

Podejście funkcjonalne mówi jasno: lecz jelita, a nie tylko anemię. Samo dostarczanie coraz większych dawek żelaza jest nieskuteczne. Kluczem jest przywrócenie organizmowi zdolności do jego prawidłowego wchłaniania.

1. Krok 1: Precyzyjna diagnostyka: W SIBO Instytucie w Bydgoszczy zawsze zaczynamy od znalezienia przyczyny. Podstawą jest wykonanie wodorowo-metanowego testu oddechowego w celu zdiagnozowania SIBO/IMO. Należy również wykonać pełny panel badań gospodarki żelazowej (żelazo, ferrytyna, TIBC, saturacja transferyny), a także wykluczyć celiakię.
2. Krok 2: Terapia przyczyny źródłowej: Jeśli diagnoza potwierdzi SIBO/IMO, wdrażamy celowaną terapię eradykacyjną. Jeśli podejrzewamy hipochlorhydrię, skupiamy się na wsparciu pracy żołądka. Adresowanie pierwotnej przyczyny jest warunkiem koniecznym do sukcesu.
3. Krok 3: Leczenie stanu zapalnego i odbudowa bariery jelitowej: Wprowadzamy indywidualnie dobraną dietę przeciwzapalną oraz celowaną suplementację, która ma na celu wyciszenie stanu zapalnego i regenerację uszkodzonych kosmków jelitowych. Dopiero zdrowe i „spokojne” jelito jest w stanie prawidłowo wchłaniać składniki odżywcze.
4. Krok 4: Mądra i celowana suplementacja żelaza: Gdy jelita są już w trakcie leczenia, suplementacja żelazem w końcu zaczyna mieć sens. Wybieramy wtedy nowoczesne, lepiej tolerowane i bardziej biodostępne formy żelaza (np. diglicynian żelaza). Pamiętamy również o suplementacji kofaktorów, czyli substancji niezbędnych w metabolizmie żelaza, takich jak witamina C (zwiększa wchłanianie), witaminy z grupy B (B9, B12) i miedź.

Anemia i niedobór żelaza mimo suplementacji – podsumowanie

Oporny na leczenie niedobór żelaza i anemia to potężny sygnał alarmowy, który Twoje ciało wysyła, aby poinformować o problemach w przewodzie pokarmowym. Uzupełnianie tego pierwiastka bez znalezienia i wyleczenia przyczyny jego utraty lub upośledzonego wchłaniania, jest jak napełnianie dziurawego wiadra. SIBO, niski poziom kwasu żołądkowego i przewlekły stan zapalny jelit to główni winowajcy, których należy wziąć pod lupę. Dopiero poprzez precyzyjną diagnostykę i holistyczną terapię jelit, możemy przerwać błędne koło i trwale przywrócić prawidłowy poziom żelaza, a wraz z nim energię i witalność.

Może Cię również zainteresować: Probiotyki w leczeniu SIBO i IMO

Pora przestać leczyć objawy i znaleźć prawdziwą przyczynę. Zapraszamy na konsultację do SIBO Instytut w Bydgoszczy. Nasi specjaliści pomogą Ci zrozumieć, jak funkcjonowanie Twoich jelit wpływa na poziom żelaza i przeprowadzą celowaną diagnostykę w kierunku SIBO a anemia. Odkryj prawdziwe źródło problemu i rozpocznij skuteczną terapię. Zarezerwuj wizytę już dziś!