Czym jest zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Przebieg IBS polega na zaburzeniu funkcjonowania pracy jelit, tym samym prowadząc do różnego rodzaju nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu. Przypadłość ta jest zaliczana do czynnościowych chorób układu pokarmowego, co oznacza, że objawy jej towarzyszące nie są związane z jedną konkretną przyczyną. Zespół jelita drażliwego charakteryzuje się utrzymującymi bólami brzucha, zaparciami, wzdęciami lub biegunkami. Inne objawy, jakie mogą wystąpić, to uczucie niepełnego wypróżnienia lub wodnisty stolec.

Przyczyny IBS

Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jako niektóre z czynników ryzyka podaje się zarówno dietę i stres, jak i ogólny styl życia. Pozostałe z potencjalnych przyczyn wystąpienia IBS to:

• Uwarunkowania genetyczne;
• Czynniki psychologiczne;
• Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego;
• Zaburzenia mikrobioty jelitowej;
• Przebycie infekcji żołądkowo- jelitowej.

Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej oraz zmiany nawyków żywieniowych.

Postaci zespołu jelita drażliwego

Możemy wyróżnić kilka postaci IBS, w tym:

• Z dominacją biegunek – IBS-D – charakteryzuje się dominującym oddawaniem luźnego lub wodnistego stolca. Może pojawiać się nagłe, silne parcie na stolec;
• Z dominacją zaparć – IBS-C – przeważa stolec twardy lub grudkowaty. Może być oddawany z trudem i wiązać się z uczuciem niepełnego wypróżnienia;
• Mieszana – IBS-M – występują zarówno zaparcia, jak i rozwolnienia;
• Niesklasyfikowana – IBS-U – nie można zaklasyfikować do żadnego z powyższych trzech typów.

Objawy zespołu jelita drażliwego

Oprócz tych wymienionych w poprzedniej sekcji, w przypadku IBS mogą wystąpić także następujące objawy:

• Odbijanie;
• Nudności;
• Bóle głowy;
• Obecność śluzu w stolcu;
• Uczucie zmęczenia i niepokoju;
• Wczesne uczucie pełności po posiłku;
• Senność;
• U kobiet – zaburzenia miesiączkowania.

Choroby podobne do IBS

Istnieją choroby o przebiegu podobnym do zespołu jelita drażliwego (IBS). Do ich grona zaliczyć możemy:

• Choroba Leśniowskiego-Crohna;
• Alergie i nietolerancje pokarmowe;
• Celiakia;
• Nadczynność tarczycy;
• Nowotwory jelit;
• Kamica żółciowa;
• Choroba wrzodowa.

Jak diagnozuje się IBS?

Diagnoza zespołu jelita drażliwego odbywa się m.in. poprzez badania laboratoryjne z krwi, takie jak:

• Morfologia;
• OB;
• Białko C-reaktywne (CRP);
• Inne parametry biochemiczne.

Kolejne badanie na zespół jelita drażliwego uwzględnia sprawdzenie kału pod kątem obecności kalprotektyny, mikroflory kału lub pasożytów. Kiedy zidentyfikowane zostaną liczne nietolerancje pokarmowe, warto wykonać badania serologiczne w celu wyeliminowania celiakii za pomocą przeciwciał IgA oraz IgA całkowite. Następnym z potencjalnych badań jest badanie endoskopowe, czyli kolonoskopia lub gastroskopię. Diagnozę można również oprzeć o test wodorowo-metanowy możliwy do wykonania w SIBO Instytucie i USG jamy brzusznej.

Leczenie zespołu jelita drażliwego

Terapia zespołu jelita drażliwego obejmuje leki odgrywające rolę wspomagającą w łagodzeniu objawów IBS, jako że znalezienie czynnika wywołującego przypadłość, a tym samym leczenie przyczynowe, jest niezwykle trudne.

Polskie Towarzystwo Gastroenterologii (PTG) sugeruje, że pozytywny wpływ na leczenie wzdęć, biegunki warto stosować konkretne szczepy probiotyczne lub mieszanki szczepów.

Dieta w IBS

W schorzeniu, jakim jest zespół jelita drażliwego, utrzymanie odpowiedniej diety i nawyków żywieniowych jest niezwykle istotne. Dieta na IBS polega na ograniczeniu spożywania produktów łatwo fermentujących węglowodanów. Warto wówczas zastosować dietę Low FODMAP (z ang. Fermentable Oligo-, Di- and Monosaccharides and Polyols), która składa się z trzech etapów:

• eliminacja produktów z wysoką lub umiarkowaną zawartością jakichkolwiek FODMAP (tj. nadmiar fruktozy, laktoza, galaktooligosacharydy, fruktany, mannitol, sorbitol) – do 6 tygodni;
• ponowne, stopniowe wprowadzanie pojedynczych grup FODMAP, by sprawdzić indywidualną tolerancję i dowiedzieć się, które FODMAP powodują/nasilają objawy (ten etap trwa kilka tygodni, jeden produkt jest testowany zwykle przez 3 dni ze stopniowym zwiększaniem porcji produktu);
• indywidualizacja diety (ang. adapted diet, „modified-FODMAP diet”, FODMAP personalisation) – polega na eliminacji tylko tych produktów i FODMAP, które są słabo tolerowane i tylko w ilości wyzwalającej objawy (co zostało określone w trakcie drugiego etapu).

Jest to schemat najczęściej stosowanej diety z ograniczeniem FODMAP (ang. strict low-FODMAP diet), ale u niektórych osób lub w pewnych populacjach (np. u dzieci) może być stosowana uproszczona wersja, która polega na ograniczeniu często spożywanych pokarmów o wysokiej zawartości FODMAP podejrzewanych o bycie czynnikami przyczyniającymi się do nasilania objawów zespołu jelita drażliwego.

Również może Cię zainteresować: Znaczenie błonnika w diecie

Dieta Low FODMAP nie należy do najprostszych, dlatego powinna być prowadzona pod opieką dietetyka klinicznego.

Jeśli ten problem dotyczy właśnie Ciebie, nie czekaj i zgłoś się do dietetyka w Bydgoszczy w SIBO Instytucie!