Zarówno SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego), jak i IMO (przerost metanogenowy) to schorzenia związane z nieprawidłową florą bakteryjną jelit, które mogą powodować przewlekłe dolegliwości trawienne. Dieta eliminacyjna jest często jednym z kluczowych elementów terapii, pomagającym zmniejszyć objawy i poprawić komfort życia pacjentów. Jakie strategie żywieniowe warto wdrożyć i czy sama dieta wystarczy, by pokonać te schorzenia?
Spis treści:
Czym są SIBO i IMO?
SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to stan, w którym dochodzi do nadmiernego rozrostu bakterii w jelicie cienkim, prowadząc do fermentacji węglowodanów i wytwarzania gazów (wodoru i siarkowodoru). Objawia się to wzdęciami, biegunką, bólem brzucha i problemami trawiennymi.
IMO (Intestinal Methanogen Overgrowth) to z kolei przerost metanogenów (mikroorganizmów produkujących metan) w jelitach, często związany z zaparciami, spowolnioną perystaltyką i wzdęciami
Choć oba stany mają podobne objawy, różnią się mechanizmem powstawania i wymagają nieco innego podejścia terapeutycznego.
Dieta eliminacyjna i jej rola w leczeniu SIBO i IMO
Zwykle dieta eliminacyjna jest stosowana w przypadku alergii pokarmowych, nietolerancji, problemów trawiennych lub przewlekłych stanów zapalnych. Typowa dieta eliminacyjna polega na wyeliminowaniu kilku grup pokarmowych, takich jak:
- Gluten (w pszenicy, jęczmieniu, życie)
- Mleko i produkty mleczne
- Jaja
- Orzechy
- Soja
- Cukier
- Sól i przetworzone produkty
Po okresie eliminacji, zwykle trwającym ok. 3-6 tygodni, wprowadza się produkty jeden po drugim, monitorując, czy objawy powracają.
Dieta eliminacyjna może znacząco zmniejszyć objawy obu schorzeń, ponieważ ogranicza dostępność fermentujących węglowodanów, które stanowią pożywkę dla bakterii i metanogenów. Jednak sama dieta rzadko eliminuje przyczynę problemu – zwykle konieczna jest antybiotykoterapia (np. rifaksymina w przypadku SIBO lub rifaksymina z neomycyną w IMO), wsparcie prokinetyczne i leczenie podstawowych zaburzeń trawiennych.
Najczęściej stosowane diety eliminacyjne w SIBO i IMO to:
Dieta Low FODMAP
Jest to jedna z najczęściej rekomendowanych diet w SIBO, ponieważ ogranicza fermentujące węglowodany, które nasilają produkcję gazów. FODMAP to krótkie łańcuchy węglowodanów, które są słabo wchłaniane i szybko fermentowane w jelicie. Eliminacja wysokich FODMAP na kilka tygodni może znacząco zmniejszyć objawy.
Główne produkty do ograniczenia:
- Cebula, czosnek, por
- Pszenica, żyto, jęczmień
- Strączki (fasola, soczewica, ciecierzyca)
- Mleko i produkty mleczne
- Niektóre owoce (jabłka, gruszki, śliwki)
Po fazie eliminacyjnej następuje stopniowe wprowadzanie produktów, aby sprawdzić indywidualną tolerancję.
Dieta SIBO Bi-Phasic
Jest to bardziej restrykcyjna dieta stworzona przez dr. Niralę Jacobi. Składa się z dwóch faz:
- Faza pierwsza eliminuje wszystkie fermentujące produkty i zmniejsza podaż węglowodanów do minimum.
- Faza druga wprowadza więcej składników odżywczych, stopniowo rozszerzając jadłospis.
Jest bardziej surowa niż Low FODMAP i często stosowana równolegle z antybiotykoterapią.
Dieta ketogeniczna (keto) lub niskowęglowodanowa
Niektórzy pacjenci z IMO lepiej reagują na dietę niskowęglowodanową lub ketogeniczną, ponieważ metanogeny wykorzystują fermentację węglowodanów do produkcji metanu. Ograniczenie węglowodanów zmniejsza ilość metanu i może poprawić perystaltykę jelit.
Specyficzna dieta węglowodanowa (SCD) i GAPS
Obie diety eliminują skrobię, laktozę i niektóre cukry, co może pomóc w regulacji mikrobiomu jelitowego. Choć są bardziej restrykcyjne, nie zawsze są konieczne w leczeniu SIBO i IMO.
Czy dieta eliminacyjna wystarczy do wyleczenia SIBO lub IMO?
Sama dieta rzadko prowadzi do całkowitego wyleczenia SIBO lub IMO. W większości przypadków konieczne jest połączenie kilku strategii:
- Antybiotyki lub terapia ziołowa – rifaksymina, neomycyna lub naturalne antybiotyki (np. berberyna, olejek z oregano, allicyna).
- Wsparcie prokinetyczne – poprawa motoryki jelit (np. prucalopryd, naloksegol lub naturalne środki jak imbir).
- Naprawa funkcji trawienia – enzymy trawienne, suplementacja kwasu solnego (jeśli jest niedobór).
- Praca nad przyczyną – leczenie niedoczynności tarczycy, refluksu, przewlekłego stresu lub zespołu rozluźnienia zastawki krętniczo-kątniczej (ICV).
Dieta eliminacyjna a SIBO i IMO – podsumowanie
Dieta eliminacyjna odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu objawów SIBO i IMO, ale nie powinna być traktowana jako jedyna forma terapii. Najlepsze efekty przynosi połączenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego, wspomagania motoryki jelit i pracy nad przyczynami problemu. Indywidualne podejście do diety i stopniowe jej rozszerzanie pozwala uniknąć długoterminowych niedoborów i problemów z mikrobiotą jelitową.
Może Cię również zainteresować: SIBO/IMO a stres
Jeśli podejrzewasz u siebie SIBO lub IMO, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem specjalizującym się w chorobach jelit, aby dopasować optymalny plan żywieniowy i terapeutyczny. Odpowiednią osobę znajdziesz w naszym SIBO Instytucie w Bydgoszczy, więc nie zwlekaj i skontaktuj się za pomocą formularza lub zadzwoń!
