Jakie choroby układu pokarmowego znamy?

Choroby przewodu pokarmowego to schorzenia, które dotyczą układu pokarmowego odpowiedzialnego za trawienie i przyswajanie składników odżywczych oraz usuwanie resztek pokarmowych z organizmu. Przewód pokarmowy obejmuje narządy takie jak przełyk, żołądek, jelita (cienkie i grube), odbytnicę, a także wątroba, trzustka i pęcherzyk żółciowy, które wspomagają trawienie.

Choroby układu pokarmowego – charakterystyka

Choroby przewodu pokarmowego mogą mieć różne przyczyny, m.in. infekcyjne, zapalne, autoimmunologiczne, metaboliczne czy nowotworowe.

Objawy zależą od rodzaju schorzenia i lokalizacji, obejmując bóle brzucha, zgagę, nudności, wzdęcia, biegunki, zaparcia, krwawienia z przewodu pokarmowego czy utratę masy ciała. Mogą mieć charakter ostry (krótkotrwały) lub przewlekły (utrzymujący się przez długi czas).

Poniżej przedstawiony został podział i krótkie opisy najczęściej występujących chorób przewodu pokarmowego:

Choroby przełyku

• Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD): Cofanie się treści żołądkowej do przełyku, powodujące zgagę, ból za mostkiem i zapalenie przełyku.

• Przełyk Barretta: Przekształcenie nabłonka przełyku w wyniku przewlekłego refluksu, zwiększające ryzyko raka przełyku.

• Achalazja: Zaburzenie motoryki przełyku, prowadzące do trudności w połykaniu.

Choroby żołądka i dwunastnicy

• Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy: Uszkodzenie błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy na skutek działania kwasu solnego i pepsyny. Może być związana z zakażeniem Helicobacter pylori.

• Zapalenie błony śluzowej żołądka (gastritis): Może być ostre lub przewlekłe, często wywołane przez leki (np. NLPZ), alkohol lub infekcję.

• Rak żołądka: Złośliwy nowotwór, którego rozwój często wiąże się z infekcją H. pylori (Helicobacter pylori) oraz czynnikami genetycznymi i środowiskowymi.

Choroby jelit

• Zespół jelita drażliwego (IBS): Przewlekłe zaburzenie czynnościowe, objawiające się bólami brzucha, wzdęciami i zmianami rytmu wypróżnień (zaparcia, biegunki lub oba).

• Nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD):
  • Choroba Leśniowskiego-Crohna: Przewlekłe zapalenie obejmujące wszystkie warstwy ściany jelita, mogące dotyczyć dowolnego odcinka przewodu pokarmowego.
  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (CU): Ograniczone do błony śluzowej jelita grubego, powodujące biegunki z krwią i śluzem.

• Celiakia: Autoimmunologiczna reakcja na gluten, prowadząca do uszkodzenia kosmków jelitowych.

• Polipy jelita grubego i rak jelita grubego: Polipy mogą być łagodne, ale niektóre z nich mogą przekształcić się w raka.

• Przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) jest zaburzeniem, w którym nadmierna ilość bakterii gromadzi się w jelitach, co prowadzi do różnorodnych objawów żołądkowo-jelitowych

Choroby wątroby

• Stłuszczenie wątroby: Gromadzenie się tłuszczu w komórkach wątroby, związane z otyłością, cukrzycą czy nadużywaniem alkoholu.

• Marskość wątroby: Przewlekłe uszkodzenie wątroby, prowadzące do włóknienia i utraty jej funkcji.

• Wirusowe zapalenie wątroby: Wywołane przez wirusy (HAV, HBV, HCV), powoduje stan zapalny i uszkodzenie wątroby.

• Rak wątrobowokomórkowy: Pierwotny nowotwór wątroby, często związany z marskością i infekcją HBV/HCV.

Choroby trzustki

• Ostre zapalenie trzustki: Nagły stan zapalny, często spowodowany kamicą żółciową lub nadużywaniem alkoholu.

• Przewlekłe zapalenie trzustki: Postępujące uszkodzenie trzustki, prowadzące do niewydolności wydzielniczej i bólu

• Rak trzustki: Agresywny nowotwór z niskim wskaźnikiem przeżycia, zwykle wykrywany w zaawansowanym stadium.

Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych

• Kamica żółciowa: Tworzenie kamieni żółciowych, które mogą powodować bóle kolkowe, zapalenie pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych.

• Zapalenie dróg żółciowych (cholangitis): Infekcja i stan zapalny dróg żółciowych.

• Rak pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych: Rzadkie, ale agresywne nowotwory.

Infekcje przewodu pokarmowego

• Zatrucia pokarmowe: Wywołane przez bakterie, wirusy lub pasożyty (np. Salmonella, E. coli, rotawirusy).

• Choroby pasożytnicze: Wywołane przez pasożyty, takie jak lamblie czy tasiemce.

Choroby układu pokarmowego – profilaktyka i leczenie

Jeśli chcemy zminimalizować szansę na to, że dopadną nas choroby układu pokarmowego (niestety, profilaktyka nie zawsze gwarantuje stuprocentową odporność), powinniśmy wprowadzić do naszego życia następujące elementy i czynności:

• Zdrowa dieta: Bogata w błonnik, warzywa i owoce, z ograniczeniem tłuszczów i cukrów.
• Unikanie alkoholu i palenia papierosów.
• Regularna aktywność fizyczna.
• Szybka diagnoza i leczenie infekcji bakteryjnych i wirusowych.
• Wykonywanie badań profilaktycznych, np. kolonoskopii.

Choroby układu pokarmowego – podsumowanie

Układ pokarmowy pełni kluczową rolę w organizmie, zapewniając energię i składniki odżywcze, a jego choroby mogą znacząco wpływać na jakość życia i wymagać odpowiedniego leczenia, np. farmakoterapii, zmian w diecie, a czasem interwencji chirurgicznej.

Może Cię również zainteresować: Dieta śródziemnomorska

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej konsultacji dietetycznej w Bydgoszczy, gwarantujemy, że znajdziesz ją w SIBO Instytucie. Nie zwlekaj i skontaktuj się z nami już teraz!