Przeszedłeś/przeszłaś leczenie SIBO, skrupulatnie trzymasz dietę, a mimo to wzdęcia, gazy, bóle brzucha i wyniszczająca „mgła mózgowa” nie odpuszczają? A może Twój test oddechowy na SIBO uporczywie wychodzi ujemny, ale intuicja podpowiada Ci, że w Twoich jelitach wciąż toczy się jakaś niekontrolowana „fermentacja”? Jeśli ten scenariusz brzmi znajomo, być może czas poszerzyć diagnostykę i wziąć pod lupę „bliźniacze schorzenie” i wielkiego naśladowcę SIBO, jakim jest SIFO – przerost grzybiczy jelita cienkiego. To częsty, choć wciąż zbyt rzadko diagnozowany problem, który może być przyczyną niepowodzeń terapeutycznych i kluczem do zrozumienia Twoich dolegliwości. W SIBO Instytucie w Bydgoszczy wiemy, że aby skutecznie leczyć, trzeba najpierw postawić trafną diagnozę, nawet jeśli wymaga to spojrzenia poza utarte schematy.
Spis treści:
Co znaczy SIFO?
SIFO (z ang. Small Intestinal Fungal Overgrowth) to, analogicznie do SIBO, stan charakteryzujący się nadmierną ilością grzybów – a konkretnie drożdżaków – w jelicie cienkim. W zdecydowanej większości przypadków (ponad 90%) winowajcą jest gatunek Candida albicans. Warto od razu podkreślić, że Candida jest naturalnym, komensalnym mieszkańcem naszego przewodu pokarmowego. W zdrowym organizmie jej ilość jest niewielka i kontrolowana przez pożyteczne bakterie oraz układ odpornościowy. Problem pojawia się wtedy, gdy ta delikatna równowaga zostaje zaburzona. Podobnie jak w SIBO, SIFO to problem ilości i niewłaściwej lokalizacji. Gdy drożdżaki zaczynają nadmiernie namnażać się w jelicie cienkim, prowadzi to do szeregu uciążliwych objawów. Co istotne, SIBO i SIFO bardzo często ze sobą współistnieją, tworząc jeszcze bardziej złożony i trudny w leczeniu obraz kliniczny.
SIBO vs SIFO – podobieństwa i różnice
Rozróżnienie tych dwóch schorzeń na podstawie samych objawów jest niezwykle trudne, ponieważ w dużej mierze się one pokrywają. Zarówno nadmiar bakterii, jak i grzybów, będzie prowadził do fermentacji i produkcji gazów, stąd objawy wspólne to:
- dotkliwe wzdęcia i gazy,
- bóle brzucha, skurcze, uczucie „przelewania”,
- niestrawność, uczucie pełności po posiłku,
- biegunki lub zaparcia,
- „mgła mózgowa” i problemy z koncentracją,
- przewlekłe zmęczenie.
Istnieją jednak pewne subtelne wskazówki i „czerwone flagi”, które mogą nasunąć podejrzenie, że w grę wchodzi właśnie przerost grzybów w jelicie cienkim. SIFO objawy, które mogą być bardziej charakterystyczne, to:
- Silna, niemal niepohamowana ochota na słodycze i węglowodany proste (chleb, makaron, ciastka). Drożdżaki dosłownie „domagają się” swojego ulubionego paliwa – cukru.
- Współistniejące, nawracające infekcje grzybicze w innych częściach ciała: uporczywa kandydoza pochwy u kobiet, grzybica paznokci, stóp, jamy ustnej (pleśniawki) czy zatok.
- Problemy skórne: swędzące wysypki, egzema, trądzik (zwłaszcza o podłożu grzybiczym), łupież pstry.
- Objawy ogólnoustrojowe: wahania nastroju, drażliwość, stany lękowe, bóle mięśni i stawów, nadwrażliwość na zapachy chemiczne czy perfumy.
- Biały nalot na języku.
Jeśli Twoje objawy jelitowe idą w parze z kilkoma z powyższych symptomów, podejrzenie SIFO staje się bardzo uzasadnione.
Diagnostyka SIFO
Niestety, diagnostyka SIFO jest znacznie bardziej skomplikowana niż w przypadku SIBO. Obecnie nie dysponujemy prostym i powszechnie dostępnym „złotym standardem”, jakim jest test oddechowy dla SIBO.
- Aspirat i posiew z dwunastnicy: To najbardziej precyzyjna metoda, polegająca na pobraniu próbki płynu z jelita cienkiego podczas gastroskopii i jej posiewie. Jest to jednak badanie inwazyjne, drogie i w praktyce klinicznej wykonywane bardzo rzadko.
- Test oddechowy: Standardowe testy wodorowo-metanowe nie wykrywają przerostu grzybów. Drożdżaki produkują głównie dwutlenek węgla (CO2), a także niewielkie ilości etanolu i aldehydu octowego, których nie mierzymy w tym badaniu.
- Kompleksowe badanie kału: Może ono wykazać przerost Candida w jelicie grubym. Choć nie jest to bezpośredni dowód na SIFO, stanowi bardzo silną poszlakę – jeśli w jelicie grubym panuje „grzybiczy chaos”, jest bardzo prawdopodobne, że problem dotyczy również jelita cienkiego.
- Badanie OAT (Test Kwasów Organicznych): To jedno z najlepszych nieinwazyjnych narzędzi funkcjonalnych, jakimi dysponujemy. Badanie moczu na obecność metabolitów grzybiczych (np. D-arabinitolu) pozwala z dużą dozą pewności stwierdzić, że w organizmie (najczęściej w jelitach) doszło do nadmiernego rozrostu drożdżaków.
Z powodu tych wyzwań, diagnoza SIFO bardzo często opiera się na połączeniu kilku elementów: wnikliwego wywiadu klinicznego, wykluczeniu SIBO (lub potwierdzeniu jego współistnienia) oraz wsparciu się wynikami zaawansowanych badań funkcjonalnych, jak OAT czy badanie kału.
Leczenie SIFO
Jeśli zostanie postawiona diagnoza SIFO, podejście terapeutyczne musi ulec zmianie. Standardowe antybiotyki stosowane w SIBO (jak rifaksymina) nie działają na grzyby. Co więcej, antybiotykoterapia bez osłony przeciwgrzybiczej może wręcz nasilić SIFO, zabijając konkurujące z grzybami bakterie.
Leczenie SIFO opiera się na:
- Lekach przeciwgrzybiczych: Na receptę stosuje się m.in. nystatynę (działa miejscowo w jelicie) lub flukonazol (działa ogólnoustrojowo).
- Ziołach o działaniu przeciwgrzybiczym: Natura oferuje wiele silnych substancji, takich jak kwas kaprylowy (z oleju kokosowego), berberyna, olejek z oregano, ekstrakt z pestek grejpfruta czy czosnek.
- Diecie przeciwgrzybiczej (anty-candida): Jest to kluczowy element terapii, często jeszcze bardziej restrykcyjny niż dieta Low FODMAP. Wymaga bezwzględnej eliminacji wszystkich cukrów, słodkich owoców, produktów z białej mąki, a często także nabiału i żywności fermentowanej.
- „Rozbijaczach” biofilmu: Candida jest mistrzem w tworzeniu ochronnego biofilmu, który czyni ją odporną na leczenie. Często do terapii włącza się substancje, które pomagają zniszczyć tę „tarczę ochronną” (np. enzymy takie jak serrapeptaza).
Podsumowanie
SIFO to cichy i podstępny sabotażysta, który może stać za niepowodzeniem terapii SIBO lub być samodzielną przyczyną wyniszczających objawów jelitowych i ogólnoustrojowych. Jego symptomatologia jest niezwykle podobna do przerostu bakteryjnego, co wymaga od specjalisty dużej wiedzy, doświadczenia i szerokiego spojrzenia diagnostycznego. Ujemny test oddechowy nie zawsze oznacza koniec problemów – może być dopiero początkiem poszukiwań prawdziwego winowajcy.
Może Cię również zainteresować: Kwas żołądkowy a SIBO/IMO
Być może Twój problem to nie SIBO, a jego „bliźniak” – SIFO. Zapraszamy na konsultację do SIBO Instytut w Bydgoszczy. Nasi specjaliści potrafią spojrzeć na Twoje objawy z szerszej perspektywy i, wykorzystując zaawansowaną diagnostykę funkcjonalną, zidentyfikować przerost grzybiczy w jelicie cienkim. Nie poddawaj się w walce o zdrowie – być może jesteśmy brakującym elementem Twojej diagnostycznej układanki. Zarezerwuj wizytę już dziś!
